Połóg - czas znian dla Twojego Ciała. Co może zaskoczyć, a nie powinno.

Czas regeneracji, czyli Mamo! nie zapomnij o połogu. Część I - zmiany fizyczne.

Jesteś w ciąży - urządzasz pokój dla dziecka, przygotowujesz się do nowej roli, starasz się zorganizować i załatwić wszystkie sprawy przed porodem, uczęszczasz do szkoły rodzenia, kompletujesz wyprawkę, pakujesz torbę do porodu, w domu ćwiczysz oddech i tak, aby do narodzin dziecka. Nasze głowy w trakcie trwania ciąży bardzo mocno są skupione na wszystkim co dotyczy porodu i dziecka, a czy w trakcie tych przygotowań choć raz pomyślałaś o sobie, o czasie po porodzie i o tym jak zadbać wtedy o siebie? Jeśli nie, zaraz to zmienimy, bo jesteś równie ważna jak Twoje nowonarodzone dziecko.

Połóg bardzo często jest tematem, który zbywamy lub zamiatamy pod dywan, bo przecież co może Nas zaskoczyć po porodzie i sprawić Nam trudność w naszym ciele? Może okazać się, że nic, ale musisz wiedzieć jak wygląda

fizjologia połogu, co w tym czasie będzie działo się z Twoim ciałem, na co zwrócić uwagę i jak szczególnie dbać o siebie.

Czym jest połóg?

Połóg to czas po porodzie, który w literaturze określany jest jako 6 tygodni po narodzinach dziecka. Nie do końca lubię taki sztywny podział czasowy, bo zmiany, które zachodzą w Nas kobietach po porodzie nie mijają w trakcie tych 42 dni. Nasze ciała nie stają się nagle takie jak przed porodem, jak za dotknięciem magicznej różdżki. Nasze ciała potrzebują CZASU. Tak, czasu, dlatego tak ważne po porodzie jest spojrzenie na siebie przychylnym okiem, z troską i cierpliwością. Z czułością, która pozwoli dać sobie przestrzeń na bycie nieidealną.

Połóg to czas przeskoku dla naszego organizmu, w którym zaczyna się ogrom przemian, zarówno na płaszczyźnie fizycznej, jak i psychicznej, a każdy z tych aspektów jest tak samo ważny.

A więc co dzieje się po porodzie?

Rozpoczyna się inwolucja mięśnia macicy, czyli obkurczanie i

oczyszczanie się macicy, a tym samym powrócenie do stanu przed porodem.

Nasza macica z około 1kg narządu musi zmniejszyć się i inwoluować do około 50g stanu. Musi wykonać sporą pracę, dlatego wspomniane 6 tygodni po porodzie idealnie określa jej czas na wykonanie tej pracy. Obkurczanie mięśnia macicy następuje etapami - na samym początku, tuż po porodzie, macica obkurcza się do wysokości pępka i z każdym dniem jest coraz niżej o około 1 cm. W trakcie tego czasu obkurczaniu macicy będą towarzyszyć skurcze, często na samym początku mogą być bolesne i nasilać się przy karmieniu piersią (wydzielanie oksytocyny i jej pozytywny wpływ). Aby macica mogła się prawidłowo obkurczać, jednocześnie musi się oczyszczać, a temu

procesowi towarzyszy pojawianie się odchodów połogowych. Dzieją się one także od momentu, w którym znajduje się kobieta i są bardzo ważnym elementem, który świadczy o prawidłowości przebiegu połogu. W pierwszych godzinach, a także dniach po porodzie odchody połogowe są krwiste.

Krwawienie pojawiające się w tych dniach powoli zaczyna się zmniejszać, aż do około 2 tygodnia i zamieniać się w plamienie o kolorze jasnoróżowym, brunatnym. Po upływie 4 tygodnia ilość odchodów połogowych znacząco się zmniejsza i zaczyna przypominać wydzielinę śluzową, bardzo często o zabarwieniu żółtawym, które wraz ze zbliżającym się 6 tygodniem zamienią się w bezbarwny, biały lub szarawy śluz. W trakcie krwawienia, szczególnie na samym początku, mogą pojawiać się skrzepy krwi - mogą być one bardzo małe, ale także większych rozmiarów, nawet wielkości pięści. Nie należy wtedy panikować, jest to proces fizjologiczny.

PAMIĘTAJ! Krwawienie po porodzie musi się pojawić, a jeżeli po powrocie ze szpitala w ciągu pierwszych dni krwawienie zaniknie lub będzie znikome zgłoś się do szpitala lub do swojego ginekologa. Bardzo ważne jest także, aby udać się na kontrolę, jeżeli w trakcie połogu zauważysz nieprzyjemny, a nawet cuchnący zapach odchodów połogowych lub nasilone krwawienie czy krwotok.

Po porodzie bardzo istotne jest utrzymanie prawidłowej higieny, szczególnie w okolicach narządu rodnego oraz ewentualnych ran. Czas połogu to szczególny moment, kiedy pojawia się zwiększone ryzyko zakażenia - krwawienie, ewentualna rana krocza lub pooperacyjna jako częściowo otwarta tkanka, zmiany pH oraz kolonizacji błony śluzowej pochwy. Zatem postaraj się, aby zawsze po każdej wizycie w toalecie podmywać się przede wszystkim wodą, używać ręczników jednorazowych i każdorazowo zmieniać podkłady/podpaski. Do codziennej higieny możesz używać delikatnych środków pielęgnujących. Składnikami korzystnie wpływającymi będą m.in te działające antyseptycznie (octanidyna), oczyszczająco i łagodząco (pantenol) i wspomagające regenerację (drobnocząsteczkowy kwas hialuronowy) np. fizjoemulsja Mucovagin. Kiedy jednak po porodzie pojawią się rany, zwróć na nie szczególną uwagę - zadbaj, aby zawsze były suche i miały jak najwięcej dopływu powietrza, dlatego noś majtki z siateczki, a w późniejszym czasie wybieraj bawełnianą bieliznę. Codziennie i regularne wietrz ranę, a jeżeli masz możliwość, nie zakrywaj jej - poprawi i przyspieszy to proces gojenia, a także będzie mieć pozytywny wpływ na wygląd rany. Niekiedy rana przynosi duży dyskomfort, szczególnie na początku, kiedy proces gojenia dopiero się rozpoczął, tkanki są świeżo naruszone i delikatne. Na kroczu może pojawić się obrzęk, zasinienie czy uczucie ściągania - możesz wtedy używać zimnych okładów z lodu.. Unikaj długiego siedzenia oraz oczywiście wietrz ranę. W przypadku rany pooperacyjnej, staraj się unikać zginania, dźwigania oraz jakiegokolwiek ucisku na ranę. W obu przypadkach nie bój się poprosić w szpitalu czy wziąć w domu leków przeciwbólowych czy przeciwzapalnych, które mogą pomóc zmniejszyć ból, ale także poprawić Twoje samopoczucie i funkcjonowanie. Gojenie się ran to proces trwający kilkanaście dni i wymaga dobrej pielęgnacji, ale często dodatkowego wsparcia. Po porodzie na wiele procesów w naszym organizmie w tym w gojeniu się rany krocza mają wpływ hormony, które w trakcie połogu zaczynają bardzo nagle ulegać zmianie. Jednymi z bardzo ważnym hormonów, które po porodzie gwałtownie się obniżają są estrogeny, które mogą powodować wypadanie włosów, zmiany skórne, a także suchość pochwy. Nawilżenie okolic intymnych wspomaga gojenie się ran, a także odbudowę błony śluzowej pochwy po porodzie. Ponadto odpowiednie nawilżenie sprawia, że powrót do współżycia seksualnego po porodzie jest bardziej komfortowy i przyjemny,

dlatego warto zadbać o to i w razie jakichkolwiek objawów stosować specjalne żele, które będą wspomagać te procesy. Wybieraj sprawdzone i bezpieczne produkty, które będą zawierać drobnocząsteczkowy kwas hialuronowy - odbudowujący, regenerujący i nawilżający np. żel Mucovagin z aplikatorem, który ułatwi i przyśpieszy gojenie się tkanek krocza i pochwy po porodzie. Możesz stosować go zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie, włączając to w późniejszym czasie masaż krocza i jej mobilizację, jeszcze zanim udasz się na wizytę do fizjoteraputy uroginekologicznego. (Uwaga! Mobilizacja krocza powinna nastąpić po zasklepieniu rany. Zapytaj swoją położną kiedy możesz rozpocząć ją w domu).

Wpływ kolejnych hormonów nie pozostaje obojętny na organizm kobiecy. Prolaktyna, która stanowi jeden z najważniejszych hormonów w trakcie laktacji, pełni funkcję wytwarzania pokarmu w gruczole piersiowym. To dzięki niej około 2-3 doby pojawia się nawał mleczny, a piersi są duże, ciężkie, obrzmiałe i przystawianie dziecka nie jest takie proste. W późniejszym czasie pozwoli utrzymać laktację na stałym poziomie, a u niektórych kobiet powoduje duży wypływ mleka z piersi pomiędzy karmieniami - która z mam nie zna mokrej koszulki od mleka i plamy na łóżku po nocnej drzemce :) Dodatkowo prolaktyna może powodować jednocześnie spadek libido i tym samym zmniejszenie ochoty na seks.

Największy jej wpływ przypada na pierwsze 3 miesiące, a później zaczyna się normować, dlatego nie stresuj się, pielęgnuj bliskość z partnerem/ partnerką, a odpowiedni czas na pewno przyjdzie. Powrót do współżycia seksualnego nie zawsze jest łatwy, ale nie zapominaj, że pomimo bycia rodzicem, nadal jesteś kobietą. Potrzebujesz wsparcia, troski, czułości i intymności, a seks po porodzie ma nadal sprawiać przyjemność i być satysfakcjonujący, dlatego warto przygotować siebie oraz swoje ciało na pierwsze współżycie. Ze względu na mogącą pojawiać się suchość pochwy, elementem uzupełniającym powrót może być stosowanie globulek dopochwowych z kwasem hialuronowym. Idealne, aby odbudować błonę śluzową pochwy, ale przede wszystkim nawilżą ją celem lepszych odczuć i komfortu podczas penetracji, dlatego globulki warto zastosować przed pierwszym zbliżeniem i po ustaniu największego krwawienia.

Kiedy seks jednak nie sprawia przyjemności, czujemy ból i dyskomfort, może być to spowodowane m.in wpływem hormonów, wyżej wspomnianą suchością pochwy, zmianami w statyce narządu rodnego, osłabieniem lub wzmożeniem napięcia w miednicy mniejszej, brakiem mobilizacji blizny krocza, stresem, napięciem lub blokadą psychiczną. W każdej z tych sytuacji szukaj wsparcia i pomocy u takich osób jak położna, fizjoterapeuta uroginekologiczny, ginekolog, psycholog czy seksuolog, w zależności od trudności, z którą się borykasz.

Kolejnym hormonem, który niezwykle mocno wpływa na przebieg ciąży jest progesteron. To on wydzielany w dużych ilościach pozwala na zagnieżdżenie zarodka, a później na utrzymanie i wytworzenie odpowiednich warunków w macicy dla rozwijającego się dziecka. Wraz z porodem noworodka, a także łożyska, jego funkcja powoli zanika, a szybki spadek wydzielania powoduje niemiłe skutki dla kobiety w połogu. Nagłe zmniejszenie ilości progesteronu może skutkować pojawieniem się zaparć, wzdęć, zatrzymaniem wody w organizmie i opuchnięciem - szczególnie kończyn dolnych oraz nadmierną potliwością, co nie sprzyja dobremu samopoczuciu świeżo upieczonej mamy. Na uwagę każdej kobiety po porodzie zasługują mięśnie dna miednicy. To one nosiły rosnącą macicę i dziecko, które spowodowały osłabienie miednicy mniejszej, zatem warto tak samo jak na kontrolną wizytę u ginekologa po 6 tygodniach od porodu, udać się do fizjoterapeuty uroginekologicznego. Sprawdzi on i oceni czy w trakcie trwania ciąży, porodu czy nawet samego połogu nie doszło do zmian, które mogą negatywnie wpływać na aktualne i późniejsze funkcjonowanie np. utrzymanie prawidłowego napięcia i statyki narządu rodnego, które przy nieprawidłowościach mogą powodować dyskomfort przy współżyciu seksualnym, nietrzymanie moczu, obniżenie narządu rodnego czy nawet bóle kręgosłupa. WAŻNE - jeśli po porodzie masz problem z nietrzymaniem lub lekkim popuszczaniu moczu, utrzymaniem gazów lub stolca - natychmiast zgłoś się do specjalisty!

Tak oto mama w połogu to duże zmiany, zmiany, zmiany, czyli wszystko zadzieje się nagle, nasze ciało zacznie funkcjonować nie do końca tak jak się tego spodziewamy, nie będzie od razu wyglądać jak z okładki najnowszego magazynu czy nawet w małym procencie przypominać ciała sprzed porodu. Brzuch na początku może okazać się taki jak w ciąży, nie będzie tak jędrny i przypominać będzie nieciekawy obiekt obcy, który jednocześnie będzie bił pustką, którą możesz poczuć. Pustką, że jeszcze niedawno pod sercem nosiłaś swoje maleństwo. Nagle będziesz ociężała, mogą pojawić się hemoroidy, ciężko będzie usiąść, przetoczyć się na bok czy wykonać jakąś drobną czynność, ale to wszystko jest OKEJ. Okej jest czuć się zmęczonym, słabym i nieidealnym. Jeszcze chwilę temu udało Ci się donieść i urodzić dziecko, to nie lada wyczyn, wyzwanie dla Ciebie i Twojego organizmu.

Powinnaś być z siebie dumna i pozwolić, aby Twoje ciało mogło powoli, w swoim indywidualnym tempie wrócić do siebie. Czasami potrwa to 7 tygodni, a czasami kilka miesięcy. Nie ma reguły w jakim czasie Twój organizm "ogarnie" sytuację po porodzie, ale możesz pozwolić sobie na zaakceptowanie tej sytuacji i pokochaniu siebie od samego początku. Wszystko przyjdzie z czasem, a kiedy będziesz gotowa, zdrowa, zregenerowana i silniejsza o nowe doświadczenia wszystko będzie łatwiejsze - nawet pierwszy brzuszek ;)