Niewielki element pielęgnacji, najmniejsza część, na którą muszą zwrócić uwagę rodzice podczas pielęgnacji, a jednocześnie tak wiele pytań.
Kikut pępowinowy, bo o nim mowa to martwa tkanka, która jest pozostałością po pępowinie. Jest tkanką nieunerwioną, dlatego rodzice nie muszą obawiać się, że sprawiają ból dziecku, jednak muszą zachować ostrożność i nie ciągnąć, nie wyrywać znajdujących się tam tkanek czy błon.
Na samym początku na kikucie pępowinowym znajduje się klamra/zatrzask, które ma za zadanie zamknąć naczynia krwionośne, które przebiegały w pępowinie. Wtedy kikut pępowinowy jest lepki, mokry i galaretowany. Z czasem staje się suchy, ale proces ten przebiega od nasady wgłąb ku przyczepowi. Około 2-3 dnia klamra zostaje zdjęta - najczęściej w szpitalu przed wyjściem, jeśli jednak nie została usunięta możecie poprosić o to położną na wizycie patronażowej.
Czym pielęgnować kikut pępowinowy?
Najlepszym sposobem pielęgnacji kikuta pępowinowego, rekomendowanym także przez WHO, czyli Światową Organizację Zdrowia jest pielęgnacja " na sucho". Oznacza to utrzymywanie kikuta w suchości, z częstym dostępem powietrza. Do przemywania na mokro ewentualnie używamy wody z mydłem lub mleka mamy, które w badaniach ma potwierdzone działanie przyśpieszające gojenie i skraca czas jego odpadnięcia. Ograniczamy używanie preparatów chemicznych, także tych zawierających octanidynę, ponieważ zmiękczają one tkankę kikuta i wydłużają czas odpadnięcia. Dodatkowo nie stosujemy substancji zawierających alkohol - spirytus, jodyna itd., które działają drażniąco na skórę dziecka i mogą wchłaniać się przez otwartą tkankę.
Jak dokładnie dbać?
Bardzo ważne jest dokładne oczyszczanie kikuta pępowinowego, a także dna pępka, w którym znajduje się przyczep pępowiny. W dnie pępka zbiera się dużo wydzieliny, która jest naturalnym elementem procesu usychającego pępka. Dodatkowo zbierająca się maź, a także krew, która w tym czasie może się pojawiać (jest to normalne - zabrudzenie na ubranku, pampersie czy kilka kropel krwi) przy braku oczyszczania może dawać bardzo nieprzyjemny, czasami wręcz cuchnący. Sama wydzielina może być mylona z ropą, ponieważ jest lepka, zielonkawa czy żółtawa.
Z tego względu osuszanie wyłącznie kikuta pępowinowego może być niewystarczające, a szczególną uwagę zwracamy na dno pępka. Zazwyczaj jest ono miejscem ciężej dostępnym, dlatego warto odchylić delikatnie kikut w celu lepszej widoczności.
Do pielęgnacji używamy gazików, a najlepiej patyczka do uszu, który pozwoli lepiej oczyścić Nam jego dno. Pamiętamy również o ciągłym dostępie powietrza do pępka, w tym celu odchylamy pieluszkę poniżej kikuta pępowinowego i stosujemy bawełniane, "oddychające" ubranka, nie zaklejamy, a kiedy to tylko możliwe wietrzymy. Podczas kąpieli staramy się unikać ciągłego namoczenia pępka, ale zachlapanie, chwilowe zamoczenie nie stanowi zagrożenia i jest dozwolone (kąpiel ma to stanowić przyjemny element dnia, dlatego nalejmy więcej wody i nie obawiajmy się zamoczenia kikuta pępowinowego), a po, dokładnie oczyśćmy i osuszmy.
Pielęgnacja kikuta pępowinowego powinna odbywać się minimum 2 razy dziennie lub częściej w zależności od potrzeby - na samym początku wydzieliny jest niewiele, a czasem po kilku dniach znacznie więcej. Prawidłowe dbanie przede wszystkim poprawia, przyśpiesza, skraca czas odpadnięcia i gojenia się kikuta oraz pępka. Czas odpadnięcia jest bardzo różny i zależy również od grubości pępowiny - oscyluje w granicach do około 2-3 tygodni. ale może zdarzyć się, że nawet do 4 tygodni.
Co w momencie kiedy kikut pępowinowy odpadnie?
To wy decydujecie czy kikut pępowinowy zostawiacie na pamiątkę czy wyrzucicie. Natomiast po odpadnięciu dno pępka wymaga dalszej pielęgnacji, aż do zasklepienia. Proces ten może trwać kilka dni lub tygodni, ponieważ po odpadnięcie dno może być jeszcze wilgotne i może znajdować się w niej maź. Z tego względu pielęgnacja dna powinna odbywać się w taki sam sposób jak przed odpadnięciem kikuta. Warto pamiętać, że po zasklepieniu skóra w środku pępka może stać się ciemniejsza.
Wszystkie niepokojące objawy jak np. duże zaczerwienie wokół pępka (powyżej 5 mm), dodatkowa tkanka, fałd skórny czy wyrośl powinny być skonsultowane z położną lub pediatrą. którzy w razie potrzeby skierują do chirurga.